ETKİLİ DERS DİNLEME TEKNİKLERİ

Öğrenmeye ilk adımı derste atarız. Bu temel, sağlıklı oluştuğunda ilerleyen zaman dilimlerinde öğrenme daha yapıcı ve verimli olunabilir. Bu da zamanımızı daha iyi kullanabilmek demektir ki, doğru zaman denetimi başarının temel öğelerinden biridir.

Konuyu derste iyi kavrayan biri ikinci bir kez daha aynı süreci (anlama sürecini) yaşamak yerine tekrar ve test yaparak bilgileri uzun süreli belleğe kaydeder. Bu da öğrenmenin daha kısa sürede tamamlanması demektir.
Buna göre, ders dinlerken dikkat etmemiz gereken noktaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

" Derse giderken bir önceki derste neler öğrendiğinizi hatırlayarak ve anlatılacak dersin konu başlıklarına bakarak gidin. Bu çalışın anlamına gelmez. Hangi başlıklar olduğunu bilmek konunun bütünlüğünü kavramak bakımından önemlidir. Bütünden parçaya şeklinde çalışmak öğrenmeyi kolaylaştırır.

Konuyu bu şekilde genel olarak görmek, bağlantı kurmayı kolaylaştırdığı için daha etkili bir öğrenme sağlar. Şimdi detaylara adım adım yaklaşılabilir.

" Dersten önce konuyu okurken, cevaplandırılmasını isteyeceğiniz soruların neler olabileceğini düşünün. Soru cevap şeklinde dinlemek ve okumanın daha iyi bir öğrenme sağladığı araştırmalarla saptanmıştır.
" Derste öğretmenin ifade ettiği ya da kitapta yazan sözcük ve cümleleri tamı tamına kullanmak yerine kendi sözcük ve cümlelerinizi kullanın.
" Ders dinlerken ayrıntılarla konunun bütünü arasındaki ilişkileri görmeye çalışın. Böylece konudan kopmadan zihninizi konu etrafında yoğunlaştırarak dersi daha iyi izler, daha çok şeyi anlarsınız. Bunun için kendinize şu soruları sorabilirsiniz.
Burada temel fikir nedir?
Yeni bir fikir mi?
Öğretmen bu örneği niçin veriyor?
Anlatılanlar neyi ortaya koyuyor.
" Öğretmenler ders anlatırken konunun önemli olan noktalarını belli kelimeler kullanarak, mimikler veya sesinin tonundaki farklılıklarla, anlamlı işaretler vererek ifade ederler. Örneğin; önemli bir bölümü durarak, bastırarak, yüksek veya hafif tonda vurgulayabilirler. Bu işaretler kelimelerle de olabilir. Örneğin: "önemli", "can alıcı", "başlıca" , "burada esas fikir", "şunu unutmayın ki" buna dikkat edin. vb. Fikirleri destekleyen kanıtlar için şu kelimeleri kullanabilir. "örneğin" "bunun tersine" "aynı zamanda" "benzer şekilde" "buna ek olarak" "bunun sebepleri" v.b. Özet yaparken de: "çoğunlukla" "sonuç olarak" "kısaca" "böylece" "özetle" "bu sebeple" vb. işaretler kullanırlar. Bu işaretlere dikkat ederseniz daha etkin dinleme yapmış olursunuz.
" Derse katılın. Derse katılmanın ön şartı devamdır. Bir saat bile devamsızlık yapmamaya özen gösterin. Bu başarının en temel şartıdır. Unutmayın ders derste öğrenilir.
" Öğretmene konu ile ilgili sorular sorun. Dersi derste öğrenmeye çalışın.
- Anlatılanları derste öğrenemediğiniz zaman dersten sonra öğretmeninizden ya da bir arkadaşınızdan öğrenmeye çalışın. Geçmişte eksik, öğrenilmemiş konular kalmasın. Bu durum, daha sonraki bölümlerin veya konuların öğrenilmesini zorlaştırabilir.
- Dersi yöneten öğretmen gibi algılansa da öğretmenin verimli olması öğrencilere bağlıdır. Çünkü öğretmenler not tutan, öğretmenin yüzüne bakan, zaman zaman soru soran, ilgiyle derse katılan bir grupta daha verimli olurlar. Öğretmen böylece cesaretlenir ve dersin kalitesi artar. Aynı şekilde sizlerin mimikleri, derse yaklaşımı sonucu öğretmen, konunun anlaşılıp anlaşılmadığını, ilgi çekip çekmediğini anlar, buna göre, dersin akışını yönlendirir. Buna karşın aynı öğretmen, tepkisiz yüzlerden oluşan, donuk gözlerle bakan, soru sormayan, esprilere gülmeyen, monoton bir sınıfta etkili ve verimli olmada zorlanabilir.

" Not tutun, not tutmak ders boyunca uyanık kalmanızı sağlar. Böylece derse dikkatinizi yoğunlaştırır, derse aktif olarak katılabilir, sonuçların geri bildirimini alırsınız. Herşeyi hafızamızda tutamayız ama yazılı bilgiler unutulmaz.
" Notlarınızı bir deftere kaydedin. Kağıtların kaybolma, karışma olasılığı olabilir.
" Sayfanın altında, üstünde ve yanlarında boşluklar bırakın. Zamanla ekleyeceğiniz bilgileri buralara idave edebilirsiniz.
" Konu başlıklarını, alt başlıkları farklı bir kalem ve yazı tarzınızla vurgulayın.
" Her yeni fikri ayrı bir satıra yazın.
" Önemli bölümleri farklı bir renk kalemle vurgulayın; altını çizin, "önemli" yazın, daire içine alın, yıldız işareti koyun.
" Anlatılanları kaçırırsanız bir çizgi veya nokta nokta koyarak kaldığınız yerden devam edin. Daha sonra tamamlayın.
" Not tutarken anlayabileceğiniz dilden kısaltmalar yapın. Bu size zaman kazandırır.
" Bölüm sonlarında kendi ifadelerinizle konuyu özetleyin.
" Yeni öğrendiğiniz sözcüklerin anlamını araştırın, bir deftere yazın. (mümkünse fihristli bir defter olsun) bu sözcükleri uygun durumlarda kullanın.
" Bütün bu önerileri gerçekleştirmek ilk başta zor olabilir. Başlangıçta bir kısmını uygulayıp, başardıkça diğerlerini de hayata geçirmek etkili dinleme yöntemini öğrenmenizi sağlayacaktır.